Bruksizm, uyanıkken veya uyurken bilinçsiz olarak dişlerin kenetlenmesi veya gıcırdatılması için kullanılan tıbbi terimdir. Çenede şiddetli ağrıya ve önemli diş problemlerine yol açabilir. Ayrıca, kronik baş ağrısı, kulak ağrıları, yüz ağrısı ve hatta migrene neden olabilir. Bruksizmden kaynaklanan diş problemleri arasında diş minesinin kaybolması, diş hassasiyetinin artması ve dişlerin düzleşmesi veya aşınması sayılabilir. Diş sıkan ve gıcırdatan hastalar sık sık çene ağrısı ile uyanırlar. Çiğneme kaslarının fazla büyüyerek kare şeklinde yüz oluşması bruksizmin başka bir yan etkisidir.
TME bozuklukları, çene ve kafatasının bir araya geldiği temporomandibular eklem ile ilişkili komplikasyonlardır. Bu eklem, küçük olmasına rağmen açı nedeniyle günlük işlerin yapılmasını oldukça zorlaştıran kronik ağrı ve semptomlara neden olabilir. TME rahatsızlıklarının semptomları hastadan hastaya farklıdır. Bazı hastalarda ağrı zaman zaman gelip giderken bazılarında uzun yıllar kronik olarak devam eder.
TMD'nin (temporomandibular eklem disfonksiyonu) teşhisi zor olabilir. Çünkü semptomlar pek çok başka rahatsızlıkla benzerlik gösterebilir. Araştırmalar, migren ağrısı ve kronik baş ağrısı çeken kişilerin çenelerini sıktıklarını fakat bunu çene kasının bir tarafına yük bindirmeyecek şekilde dengeli ve ortalanmış pozisyonlarda yaptıklarını doğrulamıştır. Bu durumda, aşırı yoğun kas kasılması meydana gelmesine rağmen çene üzerinde çok az zorlanma olur. Gece yapılan diş sıkma ve gıcırdatma genellikle hastalar tarafından fark edilmez. Ancak bu rahatsızlık migren ağrısı ve kronik baş ağrısı için zemin hazırlar.
TMD / TMJ bozuklukları her yaşta ortaya çıkabilir. En sık 20 ila 40 yaş arasındaki genç yetişkinlerde teşhis edilmektedir. TME bozuklukları kadınlarda erkeklerden çok daha yaygındır.
TMD / TMJ Bozukluğu Belirtileri
TME rahatsızlığınız olup olmadığına ancak bir diş hekimi teşhis koyabilir. Aşağıdaki belirtiler sizde varsa bir diş hekimine görünmenizi öneririz.
• Çeneniz hareket ederken yerinden çıkıp giriyor gibi hissediyorsanız,
• Çeneniz belirli pozisyonlarda sıkışıp kalıyorsa,
• Ağzınızı çok geniş açamıyorsanız,
• Yemeğinizi çiğnerken veya konuşurken “cıs” veya “lak” gibi ufak sesler duyuyorsanız,
• Yüzünüzün bir veya iki tarafında belirgin bir çıkıntı varsa,
• Konuşurken, yerken veya ağzınızı açarken yüzünüzde, boynunuzda veya omuzlarınızda ağrı oluyorsa,
• Kronik baş ağrınız veya üst omuz ağrınız varsa,
• Sık sık baş dönmesi yaşıyorsanız,
• Kulak ağrısı, kulak çınlaması veya işitme güçlüğü gibi sorunlar yaşıyorsanız.
TMD / TMJ Bozukluğu Tedavisi
TMJ bozukluğunun tedavisi, teşhise neden olan faktörlerin ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Diş hekiminiz aşağıdaki yöntemlerden birini veya ikisini birlikte önerebilir.
a. Geleneksel Tedavi:
Gece diş sıkma ve kenetlemenin dişlere verdiği zararı önlemek için koruyucu dişlikler kullanılır. Koruyucu dişlikler, tedavi türlerimiz arasında ayrıca bir başlık olarak incelenmiştir.
b. Botoks enjeksiyonları :
Botulinum toksini ile yapılan tedaviler; çene ağrısı, baş ağrısı ve Bruksizm ile bağlantılı diğer rahatsızlıklardan kurtulmada büyük bir yardım sağlayabilir. Ayrıca belirgin çene çizgisinin görünümünü yumuşatabilir.
Buruksizm Tedavisinde Botoks Nasıl Uygulanır?
Küçük dozlarda botulinum toksini doğrudan çeneyi hareket ettiren büyük kasa enjekte edilerek kasın, dişlerin istemsiz gıcırdatılması ve çenenin sıkılmasını engelleyecek kadar zayıflatılması sağlanır. Bu durum kasları gevşetir ve gıcırdatma nedeniyle dişlerde meydana gelen aşınma ve yıpranmayı azaltır. Sonuçta, TME’ye (temporomandibular eklem) verilen hasar ve baş ağrısı gibi semptomlarda da azalma olur. Bilinçli yapılan kas hareketlerinde bir kayıp yaşanmaz, yani çiğneme ve yüz ifadeleri gibi hareketler hiçbir zaman botoks tarafından etkilenmez.
Bruksizm için Botulinum Toksininin Etkinliği
Her ne kadar botulinum toksin enjeksiyonları bruksizme neden olan temel sorunları ortadan kaldıracak kesin bir tedavi olmasa da, rahatsızlık verici semptomları etkili bir şekilde kontrol edebilir. Bu şekilde kullanılan botulinum toksinin etkileri tipik olarak üç ila dört ay sürer.
Botulinum Toksine ve Geleneksel Tedavi Yöntemlerinin Karşılaştırılması
Son zamanlarda, botulinum toksininin aşırı kas aktivitesine karşı için ideal bir tedavi seçeneği olduğu kanıtlanmıştır. Koruyucu dişlikler, geceleri dişleri zarar görmekten başarıyla koruyabilseler de, diş gıcırdatmanın ağrılı yan etkilerini durdurmada etkili değildir. Hekiminiz size bu yöntemlerden birini veya ikisini birlikte önerebilir.
TMD / TME Bozukluklarının Önlemesinde Yaşam Tarzının Önemi
TME bozuklukları genellikle stres zamanlarında ve stres sonucu oluşan alışkanlıklar ile daha da kötüleşir. Diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığınız varsa bu durumun ve baş ağrısı, migren gibi buna bağlı oluşan diğer rahatsızlıkların stres altındayken daha kötüleştiğini görebilirsiniz. Fiziksel egzersiz ve nefes egzersizi gibi yöntemlerle stres seviyenizi azaltmak için adımlar atmanızı öneririz.
Bruksizm (Diş Sıkma / Diş Gıcırdatma)
TMD / TME Bozuklukları ve Tedavileri